Nasza historia z GRAZ, AUSTRII

Miasto Graz jest położone na południowo-wschodniej krawędzi Alp, w kraju związkowym Styria. Jest to stolica Styrii i drugie co do wielkości miasto w Austrii, liczące około 300 000 mieszkańców. Historyczne centrum miasta zostało uznane za światowe dziedzictwo kulturowe przez UNESCO. Graz ma powierzchnię 127 km². Od zachodu, północy i wschodu graniczy z pasmem wzgórz. Główna płynąca tutaj rzeka to Mura, która dzieli miasto na część zachodnią i wschodnią. Istnieją tutaj 52 nazwane cieki wodne. Większość z nich wpływa do Mury, niektóre nie odbierają wody wcale, a część odprowadza wodę bezpośrednio do kanalizacji. Ze względu na naturalne ukształtowanie terenu ulewne deszcze powodują kompleksowe podtopienia (będące wynikiem przekroczenia stanu brzegowego rzek, opadów deszczu oraz przepełnienia kanalizacji). Główną przyczyną ulewnych deszczy są zjawiska burzowe obserwowane w miesiącach ciepłych. Prace w ramach projektu RAINMAN skupiono na pięciu obszarach badawczych w ramach miasta (Annabach, Stufenbach, Stiftingbach, Katzlbach, Schloss Eggenberg).

W mieście Graz udokumentowano wiele przypadków ulewnych deszczy. W tym kontekście zaprezentowano dwa wydarzenia: jedno historyczne, gdy około 70% rocznej wartości opadów odnotowano w ciągu trzech godzin, oraz jedno niedawne, które miało miejsce w 2018 r.

W lipcu 1913 r. wydarzyło się niespotykane dotąd zjawisko powodziowe. W ciągu zaledwie 3 godzin nastąpił zrzut 600 mm deszczu, powodując dewastujące szkody. Z powodu napływu wody ucierpiały zwłaszcza Krois-, Stifiting- i Ragnitzbach we wschodniej części miasta. Sytuację pogarszają zatory rzeczne. Zniszczeniu uległy mosty i domy. Dwie osoby zmarły w swych mieszkaniach położonych na kondygnacjach piwnicznych.

W kwietniu 2018 r. miasto Graz znalazło się w strefie wpływu komórki konwekcyjnej, która spowodowała obfite opady deszczu i lokalne podtopienia. Nie tylko w centrum miasta, ale także na szerszym obszarze wokół Graz straż pożarna zwalczała skutki przeciążonego systemu kanalizacji, zalanych przejść podziemnych i podtopień kondygnacji piwnicznych. Przykładowo zalany został obszar piwniczny i parking podziemny centrum handlowego „Citypark” w Graz.

Miasto Graz doświadczyło wielu powodzi na skutek ulewnych deszczy w 2005, 2009 i 2013 r. Bezpośrednio po wystąpieniu pierwszego z tych zdarzeń wprowadzono tzw. „Specjalny Program Działań” w celu usprawnieni zarządzania ryzykiem powodziowym w mieście. Od tego czasu wiele środków, zwłaszcza o charakterze strukturalnym, przyczyniło się do poprawy bezpieczeństwa powodziowego w mieście. Nacisk położono na podtopienia będące wynikiem przekroczenia stanu brzegowego rzek, uwzględniając także pojedyncze czynności w odniesieniu do podtopień wywołanych ulewnymi deszczami, takie jak opracowanie mapy drogi przepływu dla całego miasta.

Projekt RAINMAN posłużył jako wsparcie dla lokalnych zainteresowanych stron, umożliwiając zyskanie bardziej holistycznej wizji powodzi będących skutkiem ulewnych deszczy. Podczas kontroli ryzyka związanego z ulewnymi deszczami zainicjowaliśmy interdyscyplinarną debatę pt. „Jak dobrze przygotowane jest miasto Graz do ulewnych deszczy?”. Twórcy projektu RAINMAN podjęli się identyfikacji zagrożonych obszarów przy uwzględnieniu kompleksowych uwarunkowań podtopień Graz w przypadku ulewnych deszczy. Połączenie wiedzy naukowej i praktycznego zastosowania posłużyło do oceny i mapowania ryzyka ulewnych deszczy w odniesieniu do pięciu wybranych obszarów miasta objętych badaniem. W celu opracowania właściwych wniosków dotyczących przygotowania na obfite opady deszczu w pierwszej kolejności stworzyliśmy ogólny zestaw narzędzi służący do planowania zarządzania kryzysowego. Następnie zestaw narzędzi został zastosowany do pięciu obszarów objętych badaniem. Dzięki temu dostępne są dziś konkretne plany działania oraz usprawniony system alarmowy i ostrzegawczy.